10 februari 2013
Koningslinde
We wachtten er al jaren op en toch kwam het uiteindelijk nog onverwacht. In een korte toespraak om 7 uur ’s avonds gaf ze aan dat ze het stokje, of eigenlijk de scepter, doorgeeft aan haar zoon. Op 30 april zal Nederland voor het eerst sinds 1890, toen koning Willem III  overleed, weer een koning hebben. Het leven van deze nieuwe koning zal heel anders zijn dan dat van zijn voorganger. Willem III werd destijds opgevolgd door zijn enige dochter Wilhelmina. Zij werd meteen koningin maar omdat zij nog minderjarig was, trad haar moeder op als regentes. De officiële inhuldiging vond plaats een week na haar achttiende verjaardag, op 6 september 1898. Ter gelegenheid hiervan werden door het hele land tientallen gedenkbomen geplant. Veel van deze bomen zijn in de eeuw die hierop volgde, net zoals het met veel ‘gewone’ bomen gebeurt, ‘verdwenen’. In Utrecht staat hij nog, bij de ingang van het Wilhelminapark dat in 1898 werd geopend.
Met het planten van deze bomen was een nieuwe trad itie geboren. Een kroning, een koninklijk huwelijk, een nieuw koningskind, het zijn mooie gelegenheden om een boom te planten. En dan bij voorkeur een linde natuurlijk, de boom die symbool staat voor liefde en trouw. Bovendien is een linde een boom die eeuwenoud kan worden.
Ik ben hier in Heerlen op zoek geweest naar zulke bomen. Een Wilhelminaboom is in 1898 wel geplant maar verdween vele jaren geleden. Ik heb helaas niet kunnen achterhalen waar hij gestaan heeft.
 In 1937 greep Heerlen het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernard aan voor het planten van een gedenkboom. Heerlen vierde feest. Hét hoogtepunt was het planten van de trouwlinde. In een grote stoet werd de boom door de stad vervoerd naar de Oliemolenweg. Burgemeester van Grunsven leidde de ceremonie en sprak een grote menigte belangstellenden toe (foto links). Hij nam de schop ter hand om als eerste aarde in het gat te werpen. Velen volgden zijn voorbeeld.
Op dezelfde dag werd in Treebeek ook een trouwlinde geplant. Ir. Van Drift, hoofdingenieur van de staatsmijn Emma te Hoensbroek nam hier het voortouw. Onder het toeziend oog van allerlei notabelen, veel muzikanten en schoolkinderen werd de linde geplant.
Op enkele tientallen meters werd er in 1988 ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van koningin Beatrix een tweede linde bij geplant. En……. binnenkort komt er hier, ter gelegenheid van de op handen zijnde troonswisseling, een derde oranjeboom bij!
Niet alleen in Treebeek, maar ook op tal van andere plaatsen in ons land zal een herdenkingsboom worden geplant. En de favoriet is natuurlijk de Koningslinde, de Tilia europaea ‘Koningslinde’. Vanwege deze gelegenheid is deze boom uitgeroepen tot boom van het jaar.
De bekendste lindes zijn de grootbladige linde, ook wel zomerlinde genoemd (Tilia platyphyllos) en de kleinbladige linde, ook wel, hoe kan het anders, winterlinde (Tilia cordata). Deze twee lindes komen van nature in Nederland voor. Door deze twee soorten te kruisen ontstond honderden jaren geleden de Hollandse linde. De oudste Hollandse linde is de linde van Sambeek. Hij heeft een stamomtrek van bijna acht meter. Er zijn vier mensen nodig om hem te omhelzen! Zijn leeftijd wordt geschat tussen de 350 en 500 jaar.
De koningslinde is een variëteit van de Hollandse linde, de Tilia europaea (syn. Tilia vulgaris). Helaas is de koningslinde niet gevrijwaard van bladluis met het bekende druipen als gevolg. Er zijn enkele soorten die hier minder last van hebben zoals de zilverlinde en de krimlinde, ook, net zoals de koningslinde, een variëteit van de Hollandse linde.
Veel gemeentes hebben al toegezegd een linde te planten, al dan niet met een decoratief hekwerk waarop ook de generaties na ons nog kunnen lezen wat de aanleiding was van het planten van deze boom. Bomen die, juist vanwege het feit dat ze bij een speciale gelegenheid werden geplant, een grote kans maken volwassen te worden. De gemiddelde leeftijd van bomen in Nederland is namelijk slechts zo’n dertig jaar en dat is echt veel te kort.
Als ik om de trouwlinde in Heerlen loop en door zijn doorleefde kroon, waarin maretak voorzichtig een plaatsje heeft veroverd, omhoog kijk realiseer ik me dat hij hier werd geplant ruim tien jaar voordat mijn ouders trouwden. Als het meezit zal hij hier nog wel staan als de kleinkinderen van mijn kleinkinderen iemand vinden waarmee ze trouwen, wellicht ook niet, maar wel besluiten verder samen door het leven te gaan. Een boom die vele generaties overspant. Uiteindelijk getuigt alleen de linde zelf nog waarom hij ooit geplant werd. Ter gelegenheid van de inhuldiging van een koning.
Lang leve de koning! Lang leve de koningslinde!
Afbeeldingen boven. Wilhelminalinde Utrecht. (afb. internet)
Toespraak burgemeester van Grunsven na het planten van de trouwlinde. (afb. internet)
  
Heerlen: Trouwlinde Juliana en Bernhard.
  
Treebeek: Trouwlinde Juliana en Bernard (links) en linde geplant ter gelegenheid van vijftigste verjaardag Beatrix.
VOORGAANDE VOLGENDE
|
