12 juni 2016

12 juni 2016

Wat er nu speelt, we weten het niet.

Schimmelziekte Valkenburgse essen

In Valkenburg heeft de schimmelziekte estaksterfte toegeslagen. Er is onmiddellijk gestart met bomenkap.

Zo’n veertig bomen langs de Daalhemerweg zijn gisteren onmiddellijk gekapt toen duidelijk werd dat veel bomen in Valkenburg ziek zijn en de estaksterfte snel om zich heen grijpt. De aangetaste bomen vormden een direct gevaar voor de inwoners. Vorige week bezweek een zware es aan de Oostergats letterlijk al aan de ziekte, met een flinke ravage tot gevolg. Er is geen adequaat bestrijdingsmiddel voor estaksterfte.
Mogelijk moeten er in Valkenburg nog meer bomen gekapt worden om verdere verspreiding te voorkomen. Afhankelijk van het beeld dat ontstaat na de kap, wordt er een herplantplan opgesteld.
   


Een klein artikeltje in de krant*. Een gigantische es, dichtbij de Drie Beeldjes in Valkenburg, als een luciferhoutje overgebroken. Met een stamdoorsnede van bijna anderhalve meter moet dit een gigantisch spektakel geweest zijn. Het is een wonder dat in dit geliefde wandelgebied niemand gewond geraakt is, of erger nog.… Estaksterfte werd geconstateerd. Omdat dit een zeer besmettelijke ziekte is werden er direct tientallen essen gekapt. Niet meteen naast de geknakte boom maar een aantal kilometers verderop. Je kunt namelijk niet voorzichtig genoeg zijn. En er staan er nog heel veel meer op de dodenlijst. We kunnen blij zijn dat onze groendeskundigen zo’n waakzaam oog hebben, want stel je toch eens voor….


Estaksterfte. Waaraan herken je deze schimmelziekte. Hij treedt alleen op bij enkele soorten essen. Het is zichtbaar bij de bladeren, twijgen, takken en uiteindelijk bij de stam. De bladstelen verkleuren naar bruin gevolgd door verkleuring en afsterving van het hele blad. Het proces gaat door met donkere verkleuringen in de bast. Dit begint bij de blad- en takaanzet. De bast, het belangrijkste van de boom, sterft af. De sapstroom wordt geblokkeerd. Als dit zich uitbreidt rondom dan zal het hele stuk erboven afsterven. Bij een ernstige aantasting kan dit leiden tot het afsterven van de hele boom. De afsterving van het blad en de bast hoeven trouwens niet gelijktijdig plaats te vinden. Het ene jaar het blad, het jaar
daarop de bast, gebeurt ook wel.
Het komt vooral voor bij twee soorten essen, de gewone es, de Fraxines excelsior en de smalbladige es, de Fraxinus angustifolia, een boom die vaak als
straatboom wordt aangeplant. Jonge bomen lijken trouwens veel vatbaarder te zijn dan oudere bomen.

Veertig bomen zijn er direct gekapt. Er volgen er nog veel meer. Was dit allemaal wel echt nodig, zo snel. Had de gebroken boom daadwerkelijk de beruchte ziekte? Ger Erkens en Angeline Mette (Groenvisie Mette te Heerlen, Angeline is geregistreerd VRT Taxateur, gespecialiseerd in boomtaxaties en boomveiligheid) gingen ter plekke kijken. De boom bleek niet bezweken te zijn aan estaksterfte .Wat schetste hun verbazing, de bewuste boom was zelfs niet eens een es maar een acer, een esdoorn! De namen mogen misschien een beetje op elkaar lijken maar ze hebben niets met elkaar te maken. Estaksterfte komt nooit voor bij een esdoorn! De stamvoet was verteerd door houtverterende schimmels (witrot). De boom was een heel mooi voorbeeld van biodiversiteit. “Het leek wel een insectenhotel” aldus Ger. De restwanddikte was op veel plaatsen minder dan tien centimeter. Het mag een wonder heten dat hij het zo lang heeft volgehouden.

Uiteraard werd ook de Daalhemer weg bezocht, de locatie waar men begonnen was met het ‘ruimen’ van ‘zieke’ essen. Het gekapte materiaal lag nog grotendeels langs de kant van de weg. Maar hoe er ook bij de gevelde essen gezocht werd naar de hierboven beschreven symptomen, zieke bomen werden niet aangetroffen.  Rest uiteraard de vraag wat hier precies aan de hand is. Is er hier sprake van een stukje onkunde of worden hier bewust vele tientallen, wellicht honderden gezonde bomen gekapt. Het is niet denkbeeldig dat omringende gemeenten deze handelwijze gaan overnemen met alle rampzalige gevolgen van dien. Moeten we niet, juist nú, heel zuinig zijn op bomen, die de CO2, waarvan het ons niet lukt om de uitstoot terug te dringen, omzetten in zuurstof?
De enorme regenval van de afgelopen weken, is dit wellicht een gevolg van de langzame opwarming van de aarde? Moeten we niet alles in het werk stellen om deze opwarming af te remmen en juist veel bomen aanplanten in plaats van, om wat voor reden dan ook, gezonde volwassen bomen te kappen?
Wat hier in Valkenburg precies aan de hand is, blijft voorlopig een raadsel. Enkele jaren geleden werden zestien grote eiken gekapt om bij het wereldkampioenschap wielrennen een beter zicht op de finish te krijgen. Dit stuitte op heel veel weerstand. Ondanks alle protest gingen ze om. Wat er nu speelt, wie zal het zeggen, we weten het niet. Ziek waren ze niet. De gesneuvelde boom was geen es. Het is alsof na het zogenaamd constateren van varkenspest bij, let op, een koe, alle gezonde varkens worden geruimd. Een beetje duidelijk zo?

 
    

Afbeelding overgebroken boom: TV Valkenburg. Afbeelding stomp: Angeline Mette

*Limburgs Dagblad 1 juni 2016

 


 

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE