16 juni 2013

16 juni 2013

Honingkruid

Soms is het onduidelijk waarom nieuwe ontwikkelingen, nieuwe ontdekkingen niet meteen worden ingezet en gebruikt. Vaak zaken die goed zijn voor de maatschappij, het milieu, onze gezondheid of anderszins. Meestal is het allemaal een kwestie van geld. Hoe kan het anders dat er nog steeds nauwelijks iets wordt geïnvesteerd in groene energie? Waarom komen zonnepanelen nauwelijks van de grond, terwijl ze eigenlijk op ieder dak zouden moeten liggen. Zouden de belangen van de oliemaatschappijen hierin een rol spelen? Het moet wel bijna.
Ook een ‘stugge’ regelgeving kan een rol spelen. Dingen die vaak al eeuwen onderdeel uitmaken van onze samenleving mogen opeens niet meer door nieuwe, vaak Europese regelgeving. Gelijke monniken, gelijke kappen. Dat die kappen niet altijd gelijk zijn voor alle monniken van heel Europa is vaak overduidelijk.

Een mooi voorbeeld hoe regelgeving kan tegenwerken is de introductie van stevia, een natuurlijke zoetstof die gewonnen wordt uit de Stevia Rebaudiana, een plant die van nature voorkomt in Paraguay. De indianen uit dat gebied gebruiken het al 1500 jaar om hun kruidenthee en voedsel te zoeten. De Spaanse veroveraars brachten het mee naar Europa maar pas aan het eind van de negentiende eeuw raakte de westerling geïnteresseerd en begon de opmars. Stilzwijgend was het te koop tot 2000, toen de Belgische professor Geuns van het Laboratorium voor Plantenfysiologie van de Katholieke Universiteit Leuven een vergunning aanvroeg om stevia als nieuw voedingsmiddel op de markt te brengen. De Europese Commissie weigerde. Ondanks allerlei onderzoek dat al gedaan was en waaruit bleek dat het volledig veilig was bleef een vergunning uit. Geruchten gaan dat de suiker- en zoetjesindustrie hier een rol in hebben gespeeld. Pas op 14 april 2010, ruim 10 jaar later, werd door de EFSA (European Food Safety Authority) positief advies gegeven om stevia als zoetstof op de markt te brengen. Steviolglycosiden zijn sinds december 2011 door de EU toegestaan als nieuwe zoetstof. Momenteel buigen de 27 lidstaten van de Europese Unie zich over de ‘zoetstof’ en wordt het voorzichtig toegelaten.

Het is leuk om eens wereldwijd naar de tegenstellingen te kijken. In Japan en China wordt tegenwoordig bijna alleen nog maar stevia gebruikt voor alles wat ‘zoet’ moet. De ‘zoetjes’ zoals wij ze kennen zijn in Japan al sinds 1970 verboden omdat ze wel eens kankerverwekkend zouden kunnen zijn. De Japanse producent van Coca-Cola gebruikt alleen nog maar stevia om de cola te zoeten. Hoeveelheid calorieën nagenoeg nihil. In onze cola zitten zo’n 25 suikerklontjes per liter, nog altijd goed voor zo’n 500 cal. Enkele dagen geleden besloot Coca-cola Nederland een stevia-variant van Sprite, misschien wel een van de zoetste frisdranken, op de markt te brengen. Een goede zet in de strijd tegen het overgewicht van de jeugd? Toch komt er hier nog geen stevia-variant van de gewone cola omdat stevia teveel invloed zou hebben op de smaak. En de smaak is het belangrijkste. Maar hoezo in Japan dan wel?
In de Verenigde Staten hoeven ze voorlopig voor al deze ‘stevia-drankjes’ niet bang te zijn. Stevia is daar juist verboden om frisdranken te zoeten. In 1990 al werd de verkoop van stevia als zoetstof zelfs verboden. Sinds 1995 mag het daar wel worden gebruikt als voedingssupplement maar niet als zoetmaker. Een verwijzing naar de zoetende eigenschap is zelfs verboden!

De zoete smaak zit in het blad. Het is maar liefst zo’n 40 keer zoeter dan suiker. Het wordt daarom ook wel honingkruid genoemd. Je kunt de verse bladeren gebruiken maar ook gedroogd houden ze hun zoete smaak. Als ruw stevia-extract zijn ze zelfs 200 keer zoeter dan suiker en dat terwijl één theelepel van dit extract slechts 0,1 cal bevat. Het is superzoet want een mespuntje is al bijna teveel om je kopje thee of koffie te zoeten.

Vorige week kocht Lily bij de wekelijkse boodschappen een bus van deze zoetstof. Het is in Nederland dus toch al als zoetmiddel verkrijgbaar. Het blijkt inderdaad goed zoet. Bij een tuincentrum in de buurt trof ik enkele dagen later ook nog stevia-plantjes aan. Tussen de bieslook en de basilicum viel het bijna niet op. Bij mij kriebelt het dan, dus een moest er mee naar huis om het eens te proberen.

Als je het ook eens wil proberen hieronder wat tips.
Stevia verlangt warme temperaturen en houdt niet van koude nachten, dus wachten tot na de ijsheiligen met buiten uitplanten. Hij houdt van lichtzure zandige leemgrond maar doet het ook op andere grondsoorten goed. De grond moet vochtig zijn maar hij mag niet met zijn voeten in het water staan. Stevia houdt van veel licht. Binnenshuis op een lichte plaats laten overwinteren en niet laten uitdrogen! Regelmatig toppen geeft een bossige plant. Stekken is gemakkelijk. Neem kopstekken van 5 tot 10 cm. Verwijder de onderste twee bladeren en pot ze op in stekgrond. Houd ze continue vochtig en dek ze eventueel af om verdrogen te voorkomen. Als ze weer beginnen te groeien is dat het teken dat ze geworteld zijn. Weer toppen om een bossige groei te stimuleren.

Succes!

 

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE