19 mei 2013
De Bambouseraie
Heel imposant, zo kun je deze tuin zeker noemen. Het stond al langer op mijn ‘verlanglijstje’, een bezoekje aan deze oudste bamboetuin ter wereld, de Bambouseraie in het Zuid- Franse Prafrance.
 De oprichter van deze tuin was ene Eugène Mazel. Hij wordt geboren in 1828 dicht bij Anduze. Op jonge leeftijd verliest hij zijn beide ouders en wordt hij opgevoed door een oom, een rijke reder in Marseille. Als Eugène 26 jaar oud is sterft zijn oom en erft hij zijn hele kapitaal. Een lang gekoesterde wens kan in vervulling gaan, de aanleg van een exotische plantage. Hij koopt een stuk grond dat door de ligging een goed microklimaat heeft. Hij begint met het aanleggen van een groot aantal irrigatiekanalen die noodzakelijk zijn voor de voorspoedige groei van zijn planten. Daarna worden vanuit alle hoeken van de wereld planten geïmporteerd, waarvan er nog diverse aanwezig zijn. Met name bamboesoorten, zijn grootste passie, blijken het goed te doen. Zijn verzameling wordt jaarlijks uitgebreid met nieuwe collecties. In 1860 worden er een aantal grote kassen gebouwd waardoor hij nog meer kan experimenteren. Dankzij zijn observaties zijn we veel meer te weten gekomen over met name bamboes. Door intensieve contacten met vakbroeders werd de tuin een begrip over de hele wereld. Zelfs wetenschappers uit China en Japan bezoeken de tuin.
Er breekt echter een periode aan waarin alles tegenzit en dat uiteindelijk leidt tot het faillissement van Mazel. Hij sterft, gescheiden van zijn levenswerk, in 1890 in Marseille.
De tuin wordt in 1902 overgenomen door Gaston Nègre, ook een groot plantenfanaat die, met hulp van de oude tuinman van Mazel en enkele leden van een botanisch gezelschap uit Montpellier, doorgaat in de geest van Mazel. De bambouseraie is sindsdien in handen van de familie Nègre.
 De zon schijnt aan een strakblauwe hemel als we tegen het middaguur de tuin binnen gaan. We lopen door de lange toegangslaan. Een van de eerste dingen die opvallen zijn geweldige mammoetbomen, kustsequoia’s om precies te zijn, die hier zo’n 150 jaar geleden door Mazel zelf geplant zijn. Het zijn waarschijnlijk de oudste van Frankrijk, maar nog ‘kleintjes’ vergeleken met hun familieleden van 2000 jaar oud in Californië. (De hoogste Amerikaanse kustmammoetboom is 115,5 m hoog, ruim drie meter hoger dan de Dom van Utrecht). Ook de reusachtige bamboes vallen hierbij in het niet. Tussen de bamboes door zien we een groot aantal bananenbomen, die deel uit blijken te maken van een Aziatisch dorpje. Een personeelslid, afkomstig uit Laos, bouwde hier samen met een heel team dit Laotiaans dorpje, natuurgetrouw tot in het kleinste detail. Voor nagenoeg alles is bamboe gebruikt. In de groentetuin worden allerhande Aziatische groenten verbouwd. Aan het eind van de toegangslaan komen we bij het hart van Prafrance, de boerderij, een eeuwenoud gebouw waarvan de precieze leeftijd onbekend is. Een blauwe plaat op ruim drie meter hoogte geeft de waterstand van de ‘crue’, de overstroming van de Gardon in 1958 aan. Deze hoogwaterstand en de onweersbuien met hagel richtten enorme schade aan. Twee jaar eerder werd door extreme vorst het grootste deel van de plantages en de boomkwekerijen al verwoest. Maar Maurice Nègre, zoon van Gaston, geeft de moed niet op en weet deze rampen te boven te komen.
Vanaf de boerderij voert de palmenlaan ons verder. Dit is ook een van de elementen die al in 1860 werd aangelegd. De combinatie van Chinese dwergpalm en bamboe is geweldig. Je voelt je klein als je tussen deze reuzen doorloopt. Je valt van de ene verbazing in de andere. 2000 was in China het jaar van de draak. In Prafrance werd de vallei van de draak aangelegd, een totaal andere tuin. Het water van de Gardon wordt in de vorm van een draak door de vallei geleid. Met lage bodem bedekkende bamboes worden grasvelden geïmiteerd. Japanse esdoorns, gesnoeide naaldbomen, prunus en rododendrons vormen de ruggengraat van deze tuin. Als we doorlopen komen we uiteindelijk bij de kas die in 1860 door Mazel hier werd gebouwd en die het mogelijk maakte om allerhande planten te houden die het hier anders niet zouden doen. Een watervalletje achter in de kas zorgt voor een hoge luchtvochtigheid en dat dit werkt zie je aan de overvloedige plantengroei van deze ‘jungle’. Als ik mijn ogen sluit zie ik hem ‘aan het werk’ tussen zijn planten.
Er zijn nog tal van andere noemenswaardige bezienswaardigheden waaronder een Japans georiënteerde tuin, een doolhof, dit keer niet van taxus of haagbeuk maar van een Japanse bamboesoort, de Semiarundinaria makinoi, met een compacte bladermassa op korte zijtakjes. De vele bomen die door de stichter in 1860 werden geplant en nu reusachtig zijn, waaronder een paardenkastanje, diverse coniferen en een ginkgo die helaas in november 2011 door een minitornado zwaar beschadigd raakte, maken indruk. De watertuin kreeg dit jaar een opknapbeurt en was helaas niet te bezichtigen.
 Wat me van dit bezoek het meest bij zal blijven is de enorme grootte en groeikracht van bamboe. De hoogste bamboes zijn zo’n 25 meter hoog en het groeirecord in Prafrance is een lengtegroei van 1 meter en 4 centimeter in 24 uur! Aan de gids vraag ik hoe oud de scheuten waren die je her en der ziet, soms wel 2 meter lang. ‘Quinze jours seulement’, is haar antwoord, slechts twee weken! Ongelooflijk.
Bamboe heeft in Nederland een slechte naam, vooral door deze groeikracht. Breng eens een bezoek aan deze bamboetuin en je bent verkocht, ik weet het zeker. Met wat voorzorgsmaatregelen en beleid is er ook een bamboe die geschikt is voor jouw tuin.
  
  
  
  
1. Het Laotiaans dorp
2 en 3. De palmenlaan
4 t/m 8. De Vallei van de Draak
9. De kas die in 1860 door Mazel werd gebouwd. Foto boven: Gaston Nègre aan het werk in deze kas. (Foto: Bambouseraie Prafrance)
10. Mazel begon met de aanleg van een groot aantal irrigatiekanalen die nog steeds aanwezig zijn.
11 en 12. Wat een groeikracht! De scheuten, soms wel twee meter hoog, zijn pas twee weken oud.
Nog meer weten? Ik schreef al eerder iets over bamboe maar dan meer over de plant zelf. Klik hier.
VOORGAANDE VOLGENDE
|
