19 oktober 2014
Laat het donker donker
‘Lichtvervuiling is de verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door overmatig gebruik van kunstlicht. Lichthinder is de overlast die mensen en dieren hiervan ondervinden’.
Meestal als ik met iemand een tuinaanleg bespreek komt ook de verlichting in de tuin aan de orde. De wensen zijn heel uiteenlopend. Licht bij zitplekken is altijd wenselijk om op een mooie zomerse avond nog lekker te kunnen nagenieten en elkaar en je glaasje wijn te kunnen zien. Maar er zijn  ook steeds vaker wensen om allerhande andere zaken uit te lichten. Dat kan een mooi object zijn dat aan het eind van een zichtas geplaatst is en eveneens ’s avonds, verlicht, de diepte van de tuin accentueert. Tevens wordt er steeds vaker gevraagd om grote bomen van onderop te verlichten. Al dat licht geeft uiteraard een bepaalde sfeer in de tuin hetgeen zeker heel mooi kan zijn. Toch ben ikzelf geen voorstander van het verlichten van een tuin, althans élke avond. Ikzelf heb alleen, enkele jaren geleden alweer, een snoer kerstverlichting in de dakboom boven de tuintafel gehangen. Maar…. deze ‘sterrenhemel’ brandt alleen als we ook echt buiten aan die tafel zitten. Verder vind ik dat je de nacht nacht moet laten, donker. Dat is niet alleen omdat het voor een deel energieverspilling is hetgeen weer gepaard gaat met onnodige CO2-uitstoot, maar ook omdat dit de ‘rust’ van de natuur verstoort.
Als het echt donker is weet je niet wat je ziet. Jaren geleden waren we op vakantie in de ‘binnenlanden’ van de Luxemburgse Ardennen. Pikdonker was het en de hemel was gitzwart. Geen enkele verlichting was er en je kon echt helemaal niets zien. Het enige dat je wél heel goed kon zien dat was de sterrenhemel. Een ongelooflijke hoeveelheid sterren en ‘sterrennevels’. Dit was echt heel indrukwekkend. Een astronoom ben ik niet dus sterrenbeelden herkende ik niet. Ik kwam niet veel verder dan de grote en kleine beer en de poolster, maar dit zijn sterren die je hier ook ziet, ondanks de lichtvervuiling. Van de duizenden sterren die zichtbaar zouden moeten zijn aan een heldere nachtelijke hemel zien wij hier in Zuid-Limburg nog maar een heel klein percentage. Jammer.
Veel straten en wegen worden verlicht met als reden de verkeersveiligheid te vergroten. Tot op zekere hoogte klopt dit wel maar als er teveel licht wordt ingezet wordt het juist onveiliger. De Belgische snelwegen zijn hiervan een mooi voorbeeld. Ze zijn heel goed verlicht en toch zijn daar veel meer dodelijke verkeersslachtoffers dan in Nederland, Duitsland en Frankrijk waar aanzienlijk minder verlicht wordt.
Sociale veiligheid speelt eveneens een rol. Verlichting van o.a. parken is belangrijk maar de lichtsterkte speelt hierin niet zo’n belangrijke rol. Men voelt zich ook veilig bij een laag lichtniveau. Het is vooral belangrijk voor een gelijkmatige verlichting te zorgen. Geen lichtbanen naast pikdonker struikgewas.
Minder nodig zijn alle verlichte reclame-uitingen en sierverlichting. Gigantische zuilen langs de autoweg vertellen ons, ook ’s nachts, waar we onze hypotheek moeten afsluiten of welke autoverzekering goedkoper en beter is. Het verlichten van een middeleeuwse kerk is zeker mooi maar niet noodzakelijk. De kerk van Klimmen kan je niet ontgaan als je van Heerlen naar Maastricht rijdt, maar zou het erg zijn als je hem niet zou zien?. Het zou al helpen deze verlichting te doven na middernacht, op momenten dat toch bijna niemand het meer ziet.
Voor onze eigen gezondheid is het trouwens ook slecht. Ons dag–nachtritme wordt verstoord hetgeen negatieve gevolgen heeft, zeker bij relatief hoge lichtintensiteit. We slapen korter. En dat juist terwijl een goede nachtrust in deze tijd met een hoge werkdruk en stress essentieel is.
 Nederland behoort tot de koplopers van meest verlichte landen van Europa. Voor de natuur is deze overdaad aan nachtelijk licht een ware ramp. Voor de natuur is licht een belangrijke informatiebron. Dieren weten waar ze zich bevinden juist door middel van de verhouding tussen licht en donker. Verstoring hiervan kan veranderingen in het gedrag van dieren teweeg brengen. Het kan een heel ecosysteem ontwrichten. Broedgedrag, trekgedrag maar ook het voedsel zoeken wordt nadelig beïnvloed met alle gevolgen van dien.
Volgend weekend wordt de klok terug gezet. Voor de tiende keer wordt in deze nacht de Nacht van de nacht georganiseerd. Er zijn tal van gemeenten die op een of andere manier meedoen door hun verlichting, of een deel ervan, te doven. Een goede zaak. Verder worden er heel veel activiteiten georganiseerd tijdens deze Nacht van de nacht juist om te laten zien hoe ‘mooi’ duisternis is. Bij sterrenwachten wordt er gekeken naar de sterren. Er wordt gewandeld en dat is best spannend in het donker. Verder kun je op zoek gaan naar allerhande dieren die tot leven komen in de nacht zoals vleermuis en uil. Er is zelfs een plek waar gemediteerd wordt in het donker. Dus als je nog niets te doen hebt volgende week zaterdagavond…..
Kijk voor meer informatie op www.nachtvandenacht.nl
Afbeelding lichtvervuiling aarde: internet, en citaat boven aan pagina: wikipedia
Het is natuurlijk best wel mooi ’s avonds, al die mooi verlichte gebouwen, maar echt nodig……….?
  
VOORGAANDE VOLGENDE
|
