20 september 2015

20 september 2015

Het is appeltijd!

Afgelopen donderdag was het de feestdag van de Heilige Lambertus. Lambertus was tussen 640 en 706 de laatste bisschop van Maastricht. Nadat hij vermoord was werd hij begraven in Maastricht en later herbegraven in Luik. Deze 17de september is traditioneel de start van de appelpluk.

De appel. Het begon allemaal lang geleden. Eva kon de verleiding niet weerstaan en plukte de appel. Waarom plukte zij juist die appel en niet iets anders? Wist ze dat appels heel gezond zijn? We weten het niet maar ze heeft hiermee wel een hoop kommer en kwel over de mensheid afgeroepen. Anders hadden we nu waarschijnlijk nog steeds in onze blote kont door het paradijs gerend…….   Gekheid natuurlijk.


Maar toch gaat de geschiedenis van de appel ver terug. Bij prehistorische nederzettingen in Zuid-Europa van zo’n 6000 jaar oud zijn verkoolde appelresten gevonden. Er waren meerdere aanwijzingen dat dit geen wilde appels betrof maar ‘cultuur’-appels. Ook in Griekenland kwamen duizenden jaren voor onze jaartelling al appels voor. Zij kenden al rassen die zij omschreven als zoet, zuur, de vroege en de late appel. Ook de techniek van het enten hadden ze al onder de knie. De Romeinen hebben de appelcultuur over de rest van Europa verspreid. In de middeleeuwen waren het vooral de monniken die zich met de appelteelt bezig hielden binnen de ommuurde tuin van het klooster. Pas in de 19de eeuw wordt de appel gemeengoed. Er bestonden toen zo’n 600 rassen maar dat is nog niets vergeleken met de 5000 van tegenwoordig.

Kennen jullie hem nog, die oude Engelse zegswijze: an apple a day, keeps the doctor away? Van de Engelse les op de middelbare school misschien? Elke dag een appel houdt de dokter buiten de deur. Twee appels is zelfs nog beter. Appels blijken een positieve uitwerking te hebben op risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Ze blijken positief te werken op het cholesterol en het ontstaan van vetophopingen en ontstekingen in de wanden van de bloedvaten. Bij een Amerikaans onderzoek bleek dat in één jaar tijd het ‘slechte’ LDL-cholesterol gemiddeld met bijna een kwart was afgenomen. Een ander voordeel is gewichtsverlies. Dezelfde proefpersonen verloren in één jaar tijd gemiddeld anderhalve kilo. Er zijn aanwijzingen dat appels helpen bij het reguleren van bloedsuikers, het beschermen tegen kanker, het controleren van eetlust en het beschermen van de longen. Er bestaat zelfs een appeldieet: eet gewoon voor elke maaltijd een appel. Waardoor het allemaal komt is niet helemaal duidelijk. Ligt het aan de stof pectine of aan de grote hoeveelheid antioxidanten, of misschien is het wel een combinatie van beide…..

Gisteren was bij de ‘grote’ Frijns in Margraten appelplukdag. Ze stelden hun boomgaard open om zelf appels te plukken. Ieder gezin mocht twee kilo appels plukken, gratis. Frijns heeft een speciaal aangelegde assortimentstuin waarin veel oude en nostalgische fruitrassen in stand gehouden worden. Buiten veel soorten peren, pruimen en kersen staan er maar liefst zo’n 150 appelrassen. “Een uit de hand gelopen hobby”, verklaarde hij gisteren op de radio. De Notarisappel, Bellefleur, Margrater Reinette, de Ossekop zijn er slechts enkele uit het assortiment. Uiteraard vond ik er ook de ‘moderne’ rassen zoals Golden Delicious, Elstar en de anti-allergie-appel Santana. Speciale aandacht krijgen ook rassen die ongevoelig zijn voor de veel voorkomende appelziektes schurft en meeldauw, zoals de Ecolette en de Groninger Kroon.

Een appelboom, groot of klein, is een juweel in je tuin. Maar wat is er nog mooier dan een appelboom? Dat is diezelfde appelboom met een grote bol maretak. De appel is de boom bij uitstek om eens te proberen er maretak op te zaaien. Als je het proces het eerste jaar een beetje begeleidt dan is succes bijna verzekerd. Heb je geen zin in al dat gedoe of gaat het je te lang duren dan kun je er altijd nog een mét maretak kant-en-klaar kopen.

Ik plukte gisteren vanzelfsprekend ook wat appels. De keus was gigantisch. Natuurlijk heb ik ze eerst even geproefd. De smaak gaat van zoet naar heel zuur. Het appelmandje is weer voor even gevuld.
Als eerste maak ik ’s morgens altijd even een rondje door mijn tuin, tijd voor een appeltje. Dat blijft elke keer weer een lekker begin van de dag.
     

   

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE