23 oktober 2011

23 oktober 2011

Seizoensgebonden

De nachten zijn fris, de ochtenden prachtig. Het zonlicht van de laag staande zon wordt gefilterd door een ontelbare hoeveelheid bladeren en omgezet in evenzoveel ontelbare kleuren. Herfst. Een van de vier seizoenen die we hier in Nederland kennen. Hoe saai zou het zijn als we 365 dagen per jaar hetzelfde weer zouden hebben. Alleen maar zon of alleen maar regen. Er zijn streken op aarde waar dit inderdaad zo is. Tegen veel zon heeft natuurlijk niemand bezwaar. Maar andersom kan ook. In het Indiase plaatsje Cherrapunji bijvoorbeeld regent het bijna dagelijks en met name in de zomer komt het er met bakken tegelijk uit. Zitten we hier in Nederland met een gemiddelde regenval van 75 cm per jaar, in Cherrapunji is dat 1270 cm, bijna 17 keer zoveel! Het record staat zelfs op bijna 23 meter. Daar zou je toch helemaal gek van worden lijkt me. Dit verklaart ook het hoge aantal zelfmoorden onder de Engelse kolonisten destijds. Er is maar een persoon die daar voordeel bij heeft: de paraplumaker. Zulke pieken in het weer hebben we in onze gematigde zone gelukkig niet.

Gevoelsmatig vervagen de seizoenen. Vroeger was je je hiervan veel meer bewust. Ging je in de herfst naar school of naar je werk, op de fiets natuurlijk, dan werd je toch wel vaker verrast op een heerlijke bui en het was zeker geen zeldzaamheid dat je doorweekt, met het water in je schoenen op de plaats van bestemming aankwam. Winter. De winters waren koud en lang, maar misschien was dat eigenlijk ook wel het gevoel dat je erbij had. Glibberend en glijdend te voet of met je fiets door de kou over sneeuw en ijs was je blij als je er uiteindelijk was. Zonder centrale verwarming lag de temperatuur op onze slaapkamer dicht in de buurt van het vriespunt. Na zo’n winter was de lente dan ook een heerlijk seizoen maar ook dan kon je overvallen worden door een mals groeizaam buitje. De zomers waren heet, veel te heet. Huizen waren slecht geïsoleerd en het enkele glas liet de warmte makkelijk binnen. In onze slaapkamers onder het platte dak was het wekenlang niet te harden en je was blij als de eerste herfstwinden weer wat koelte brachten. Je ‘onderging’ de seizoenen.

Tegenwoordig merk je er steeds minder van, je hebt er veel minder ‘last’ van. Goede woningisolatie en verwarming zorgen ervoor dat het zowel ’s winters als ’s zomers in onze huizen aangenaam toeven is. Regent het, dan heb je hier alleen nog hinder van vanaf je voordeur tot je autodeur. Ook voor het glibberen en glijden geldt ditzelfde traject al zul je je bolide wel ijsvrij moeten krabben. Siberische toestanden zoals afgelopen kerstmis waarbij je je auto bijna niet terug vond, komen hier eigenlijk nooit voor. Na twee dagen hadden we dit dan ook wel weer gezien en begonnen we hier weer over te zeuren en te klagen. Dan merken we eigenlijk pas goed hoe klein we zijn als de weergoden de nijvere Nederlanders wat minder goed gezind zijn.

Ook in het aanbod van groente en fruit merk je de vervaging van de seizoenen. Wat je at was vroeger afhankelijk van het jaargetijde. Hoe heerlijk was de eerste sla die je uit je eigen tuintje oogstte in het vroege voorjaar en de zoete smaak van de snijbiet. In de zomer een overvloed aan sperzieboontjes met een onovertroffen smaak waarvan een groot deel ingemaakt of ingevroren werd. Ik herinner me nog goed hoe koud de spruiten aanvoelden als je die op een vorstdag plukte en wat waren die lekker. De prei die je op een gegeven moment tijdens een aanhoudende vorstperiode bijna niet meer uit de grond kreeg. En het was een kunst om voor het kerstdiner je eerste eigen witlof  te oogsten.

De tijd dat je deze witlof alleen in de winter krijgt, boontjes alleen in de zomer en dat je in de winter vooral koolsoorten, prei en rode bietjes at ligt ver achter ons. Veel groente- en fruitsoorten worden buiten het seizoen aangesleept uit alle werelddelen en zijn het hele jaar door te krijgen. De seizoensgebondenheid is bijna verdwenen.

Voor de natuur geldt dit gelukkig niet. Al duizenden jaren lopen de bomen in het voorjaar frisgroen uit en verkleuren ze en worden kaal in de herfst. Ook dit is geweldig. Doordat de echte kou nog niet gekomen is verkleurt dit jaar alles heel langzaam. De eerste bomen hebben hun groen al ingeruild en de intense kleuren zijn een lust voor het oog. Trek er op uit en geniet ,want dit prachtige kleurenspektakel duurt niet lang en blijft wél seizoensgebonden.

     

Van links naar rechts:
De Amerikaanse eik vormt een prachtige omlijsting voor het eeuwenoude Alde Biesen.
De pluimes kleurt vaak bijna zwart in de herfst.
Gele Ginkgo biloba

VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE