4 mei 2014

4 mei 2014


Paardebloemproblemen

Er zijn maar weinig ‘onkruidbloemen’ die je als kind al kent. De boterbloem natuurlijk. Heldergeel en in het gras vaak samen met het meizoentje, het madeliefje. Een mooie lentecombinatie van vrolijke kleuren. Een derde, zeker zo bekend als de voorgaande twee, is de paardebloem, een onkruid dat menig tuinier hoofdbrekens bezorgt. Heb je die eenmaal in je gazonnetje dan heb je een probleem. 

Maar het eerste paardebloemprobleem trouwens, is het woord zelf. Wat is het nu eigenlijk: paardebloem, of zoals het door taaldeskundigen bij de laatste taalwijzigingen in 2005 is bepaald, paardenbloem, met tussen-n. Volgens het officiële Groene Boekje, dé leidraad voor de spelling is alleen paardenbloem juist. Het Genootschap Onze Taal, een vereniging van taalliefhebbers die een eigen Witte Boekje hanteert, vindt paardebloem, zonder n dus, ook correct. Tot 2005 was dit trouwens de enige juiste spelling op grond van een uitzonderingsregel. Bij een samenstelling van een dierennaam en plantkundige aanduiding werd geen tussen-n geschreven. Deze regel werd zelfs de paardebloemregel genoemd! Hij werd in 2005 afgeschaft. Volgens mij heeft hij eeuwenlang zo geheten vanaf het moment dat de ‘e’ in paerdebloem werd vervangen door een ‘a’. Een paardebloem is een soort bloem en het betekent niet letterlijk ‘bloem voor een paard’. Velen vinden het daarom zonder n beter. Ik sluit me hierbij aan.

Afgelopen week werd ik gebeld door mijn nicht Linda. Haar achtertuin bestond voor een deel uit zevenblad en de rest uit gras. Het zevenblad werd ‘vervangen’ door gras. Door de grond meerdere malen achter elkaar te frezen en tegelijkertijd zoveel mogelijk wortels van deze ‘Aegopodium podagraria’ te verwijderen werd het zaaibed klaar gemaakt voor het nieuwe gazon. Wanneer het gras te zijner tijd goed verzorgd wordt, goed bemest en op tijd en niet te kort gemaaid, dan zal het zevenblad geen schijn van kans maken om zijn kop nog een keer op te steken. Een ander probleem zit in het bestaande stuk gras: de Taraxacum officinale oftewel de paardebloem. Met zijn lange penwortel houdt hij zich stevig vast aan de aardbol en dit is veel moeilijker op te lossen. 

Ik weet niet of het jullie ook opvalt, maar ik heb het idee dat het aantal paardebloemen dit jaar heel groot is. Hele grasvelden kleuren geel. Voor chinezen is het nu het Jaar van het Paard, voor ons misschien ‘Het jaar van de Paardebloem?’ Het lijkt er althans veel op. De zaden rijpen snel en in no-time voert de wind ze ook naar alle omringende tuinen. Geen border, gazon, oprit, grindtuin ontsnapt aan de pluisjes. Worteldoek of niet, ook deze ‘zegen’ komt van boven. Op hoogtijdagen zie je de parapluutjes massaal voorbij vliegen. En als je weet dat er zo’n driehonderd per bloem worden geproduceerd en de cyclus van zaailing tot zaadproducent kort is dan kun je je het sneeuwbaleffect wel voorstellen. Een bijkomstigheid is het feit dat de paardebloem zich meestal ongeslachtelijk voortplant. Elke plant is dus een kloon van de andere en dus identiek hieraan. Heel af en toe vindt er ook geslachtelijke voortplanting plaats en ontstaat er een afwijkende plant die zich op zijn beurt weer ongeslachtelijk voortplant. Deze geslachtelijke voortplanting heeft inmiddels al zo’n duizend ‘microsoorten’ op de kaart gezet. 

Het mooie van de paardebloem is, is dat hij eetbaar is. Niet alleen cavia’s, konijnen en mijn eigen kippetjes zijn er gek op maar wij kunnen ze ook eten. Gebruik alleen de bladeren en pluk ze voor de plant gaat bloeien, vroeg in de lente. Meng eens wat blaadjes door de sla. Het geeft een heerlijk verfrissende smaak aan het geheel. Of wat dacht je van een Franse paardebloemensalade? Voeg bij deze salade nog gebakken spek en gebakken croutons. Serveer dit samen met toast en gebakken ei. Smakelijk!

Dit even terzijjde, maar nu terug naar het ‘probleem’. De bestrijding is moeilijk. Haal in ieder geval, als je even weinig tijd hebt, de bloemen eruit. Hij zaait zich dan tijdelijk niet uit. Door zijn penwortel is hij moeilijk helemaal te verwijderen. Je kunt ze het beste uitsteken met een aspergesteker, onkruidsteker of een distelsteker. Als er een stukje wortel blijft zitten, zelfs wat dieper, dan komt hij terug, meerdere plantjes tegelijk zelfs. Waar ze niet van houden is kalk. Strooi voldoende kalk of Thomas Slakkenmeel. Als je gazon geel ziet, van paardebloembloemen gebruik geen mest.  In tegenstelling tot veel andere onkruiden gedijen paardebloemen juist beter bij een goede bemesting. Konijnen en cavia’s zijn dol op paardebloemen en rennen altijd eerst naar deze lekkernij. Misschien is dat een optie? In tegenstelling tot wat de naam zou doen vermoeden houden paarden er niet van. Paardebloemen zijn vrij ongevoelig voor herbiciden. Een beetje zout op het hart van de plant wil wel helpen. Als het je in uiterste geval nog niet lukt, grijp nooit naar gif, hoewel de verleiding groot is en dit in de handel nog steeds volop te verkrijgen is. Denk dan maar gewoon….
‘mijn pad ging niet altijd over rozen, maar paardebloemen zijn ook mooi.’
 
    
 
   


VOORGAANDE                                                                               VOLGENDE