5 december 2010
Appeltjes van oranje
Wat brengt een oude heilige ertoe, om in het midden van de winter, op bezoek te komen in ons kikkerlandje. En niet dat alleen, maar ook nog met zijn paard het dak te bestijgen en te berijden, zakken met cadeaus meeslepend. Al heeft Amerigo speciale ijzers onder zijn hoeven om  uitglijden te voorkomen – de sint verraadde dit geheim zelf -, het blijft een hele toer. Zeker nu de cadeaus steeds groter en duurder worden neem ik mijn petje voor hem af. Spelcomputers, bouwdozen, fietsjes en ga zo maar door. Alles moet het dak op en door die schoorstenen weer naar beneden. Een ander nadeel, niet voor de ouders maar wel voor de sint, is dat de kinderen tegenwoordig allemaal zo lief zijn. Waar zijn die boefjes die hij vroeger de les moest lezen. Hoefde hij vroeger voor de stoute kinderen niets mee te brengen uit Spanje, tegenwoordig moet hij voor iedereen wat meeslepen. Een flinke aframmeling met de roe, of beter nog, afvoeren naar Spanje, wat met stoute kinderen van toen toch regelmatig gebeurde, gebeurt tegenwoordig helemaal niet meer. Wat zijn ze lief! Was de roe destijds een stevige takkenbos waarvan alleen al het zien je deed gehoorzamen, tegenwoordig is hij geëvolueerd of beter gezegd, gedegenereerd tot een paar zielige takjes. Hij is werkeloos.
Vroeger, in die goede oude tijd was het beter. De cadeaus waren veel kleiner. Snoep speelde een belangrijke rol. Bergen suikergoed, marsepein voor groot en klein, zo lekker en zo zoet. Pepernoten, kruidnoten, chocoladeletters, taaitaaipoppen en ga zo maar door. Het was allemaal gemakkelijk mee te nemen. Naast deze gebit ondermijnende zoetigheid zat er ook gezond ‘snoep’ , de ons allen bekende appeltjes van oranje, in de zak.
Het appeltje van oranje, de Citrus sinensis, de sinaasappel of appelsien zoals hij hier in Limburg vaak wordt genoemd, wordt in het thuisland van de sint veel verbouwd. Spanje heeft lange tijd nummer een gestaan in de productie. Hoewel Brazilië een steeds grotere rol gaat spelen eten wij in Europa nog steeds het meest Spaanse sinaasappels.
De sinaasappel bevat van alle citrussen de meeste vitamine C. Zelfs meer dan de citroen en de grapefruit. In een sinaasappel zit naast eiwit, koolhydraten, kalk en ijzer ongeveer 50 milligram vitamine C, terwijl je daar zo’n 70 mg per dag van nodig hebt. Met een glas sinaasappelsap, maar dan wel zelf vers geperst, krijg je ruim voldoende vitamine c binnen. Het moet wel echt vers zijn. Alle gekochte producten, zijn inferieur aan vers sap, ook al staat er bij vermeld dat het ´met vers geperste sinaasappels´ bereid is.
Toch komt de sinaasappel van oorsprong niet uit Spanje of uit het middellandszeegebied, maar uit het Himalayagebergte en uit China. In het zuiden van China begon men zo´n 4000 jaar geleden al met het cultiveren van de sinaasappel. In de naam vind je de afkomst terug. Citrus sinensis (sinensis betekent China) en nog duidelijker in sinaasappel hetgeen een verbastering is van china-appel. Het is onduidelijk wie hem naar Europa heeft gebracht maar men vermoedt dat dit door kooplui uit Genua is gebeurd rond het midden van de dertiende eeuw. Tijdens het bewind van de moren in Spanje kwam de sinaasappelteelt in Valencia en Andalusië tot hoge bloei. Columbus nam tijdens zijn tweede reis naar Amerika zaden mee hetgeen het begin werd van sinaasappelteelt en de teelt van andere citrusvruchten in de huidige Dominicaanse Republiek en op Haïti. In de vijftig jaar die daarop volgden verspreidde de sinaasappel zich richting Florida. In hetzelfde tijdsbestek verloor Spanje zijn monopolie in Europa aan alle landen rond de Middellandse Zee.
Wist je trouwens dat
- Sinaasappelsapvlekken in witte kleren zich er gemakkelijk uit laten wassen. Nat in de zon op het gras leggen en de vlek is na enkele uren verdwenen.
- Vers sinaasappelsap soms bitter is. In Spanje krijg je er daarom standaard suiker bij voor het geval dat.
- Sinaasappels goed zijn tegen kramp, goed zijn voor de spijsvertering en ze kalmerend werken. Ze werken ook nog eens antidepressief.
- Het rendement van een perssinaasappel op kamertemperatuur veel hoger is dan van een die je uit de koelkast haalt.
In ons land rijpen citrusvruchten niet. Althans, ze komen wel vaak op kleur maar de smaak blijft vies. Mijn mandarijnboompje draagt continue: ook nu zitten er rijpe en groene vruchten tegelijkertijd aan wat heel leuk uitziet. Bovendien zijn citrussen hier niet winterhard dus zul je ze altijd in tijden van aanhoudende vorst binnen moeten zetten. Maar in het voorjaar word je dan wel rijkelijk beloond met een overheerlijke geur.
Voor sinterklaas zit het er na vanavond weer op. De megaklus van de distributie van miljoenen pakjes is een ongelooflijk logistiek gebeuren. Hij vertrekt weer, terug naar Spanje. Al dat snoepgoed krijgen ze van mij cadeau, maar niet de sinaasappel. Ik loop naar de fruitschaal en pel er nog een, zo’n heerlijk sappig appeltje van oranje.
 
Links: De sinaasappel (afbeelding: internet)
Rechts: Er zitten groene en rijpe vruchten tegelijk aan
VOORGAANDE VOLGENDE
|
