8 februari 2015
Biertje?
Rood, geel en groen. Al weken overheerst die kleurencombinatie het zuiden van het land. Het zijn de kleuren die onlosmakelijk verbonden zijn met ‘Vastelaovend’, carnaval. Nog een kleine week dan barst het feest echt los. Al ben ik een geboren en getogen Limburger, carnaval heeft me nooit  kunnen boeien. Een onderwijzer van de lagere school, ik herinner het me nog goed, was bezeten van carnaval, meester Hollands. We mochten verkleed naar school komen en hij tekende het bord vol met carnavaleske figuren. In het fotoalbum van thuis vond ik nog een fotootje van toen. Als opdracht moesten we daarna een opstel schrijven over, je raadt het al, carnaval. Ik had sowieso een hekel aan het schrijven van opstellen dus je kunt je het resultaat achteraf wel voorstellen.
Als ik het me goed herinner is het ook rond carnaval geweest dat ik mijn eerste biertje dronk.  Hoe oud ik toen precies was weet ik niet meer. Dat was in ieder geval voor achttien, sterker nog ook nog voor ik zestien was. Ik weet wel nog goed dat ik er toen niet veel aan vond, vies zelfs. ‘Een vies bitter drankje, dat er mensen zijn die dat lekker vinden!’ Door de jaren heen heb ik mijn mening toch wel flink bijgesteld; op een warme dag is er niets lekkerder dan een koel glaasje bier.
Volgend weekend worden er weer heel wat hectoliters van dit goudgele vocht ‘verwerkt’.
 Bier is oud, héél oud. De oudste bewijzen, zo’n zevenduizend jaar oud, zijn gevonden in wat tegenwoordig Iran heet. Deze bevatten weinig alcohol. Pas toen het mouten werd ontdekt, tweeduizend jaar later, kwam er meer alcohol in het bier. De Mesopotamiërs waren die ‘gelukkigen’.
Er werd een pap gemaakt van gerst en een soort tarwe. Dit werd kort gebakken zo dat het van buiten gaar was maar binnenin nog week. Bier werd verkregen door dit brood even in water te laten weken. Vaak werd dit ‘bier’ nog op smaak gebracht met kruiden en honing. Bier werd gezien als drinkbaar brood en brood als eetbaar bier. Bier was even belangrijk als voedsel als brood. Men kon ook beter bier drinken dan water omdat water lang niet altijd ‘schoon’ was,. Brouwen werd zeer gerespecteerd. Het waren meest vrouwen die dit beroep uitoefenden. Er werden toen trouwens al veel verschillende soorten bier gebrouwen.
Ook in Egypte vinden we al heel vroeg bier terug. Het behoorde tot het dagelijks voedsel. Het werd eveneens voorgeschreven als medicijn tegen verschillende ziektes. Er zijn tegenwoordig nog maar weinig artsen die het voorbeeld van de oude Egyptenaren volgen. Het bierbrouwen werd weer doorgegeven aan de Grieken. "Het was een wijs man, die bier uitvond", aldus Plato. Ze hadden nog geen schijf van vijf maar een schijf van vier: brood, vlees, groente en bier. De Romeinen leerden het brouwen weer van de Grieken maar uiteindelijk won bij de Romeinen wijn het van het bier. Zij zagen bier daarna als drank voor ‘onbeschaafde’ volkeren.
 In de middeleeuwen was bier de gebruikelijke drank voor de gewone man. Omdat het bij de bereiding gekookt en gefilterd werd was het veel veiliger dan water dat, zeker in de steden, vaak sterk vervuild was. Bier was bovendien zeer voedzaam. Zo’n driehonderd liter werd per persoon per jaar gedronken al moet wel gezegd worden dat het minder alcohol bevatte dan de huidige bieren. Het brouwen gebeurde vooral in kloosters en abdijen. In de loop van de middeleeuwen werden in het tegenwoordige Duitsland bierbrouwerijen geopend en dit waaide snel over naar de Lage Landen. Tot de veertiende eeuw werd bier alleen met spontane gisting gebrouwen. Later werd tijdens het brouwen oud bier en later gist toegevoegd. De lambiekbieren zijn nog steeds bieren met spontane gisting.
Het scala aan bieren is te uitgebreid om het hier in totaliteit te belichten. Toch even aandacht voor één biersoort. Pas toen er een verbeterde koelmethode was ontwikkeld kon men gemakkelijker ondergistend bier brouwen. Dit en een moderner opslagproces leidden in 1839 in de Tsjechische stad Pilsen tot de uitvinding van het pilsener bier, het bekende pilsje. Dit werd wereldwijd het meest getapte bier.
Sommige regels zijn moeilijk te handhaven. ‘Onder de achttien geen alcohol’ bij voorbeeld. Vanaf 1 januari dit jaar is de leeftijd opgetrokken van zestien naar achttien jaar. Het is uiteraard prima want alcohol is, zeker als met name de hersenen nog niet volledig uitgegroeid, uitontwikkeld zijn, niet gezond. Maar of deze regel te handhaven is komend weekend?
Nog een laatste ‘pluspuntje’: enkele jaren geleden werd ontdekt dat niet alleen in melk maar ook in bier onder andere nicotinamide riboside zit. Proeven met muizen hebben aangetoond dat dit kan leiden tot minder diabetes, minder cholesterol en minder overgewicht. En, dat dit kan zorgen voor meer uithoudingsvermogen.
Meer uithoudingsvermogen. Of het daarom zo massaal door carnavalsvierders wordt gedronken?
            
Rijdend ‘bierblik’, gefotografeerd in Sirmione, Italië, 1979.
Afbeeldingen biermerken: internet
VOORGAANDE VOLGENDE
|
